Vierstroom Magazine

vier str oommagazine 9 Zorg voor elkaar Miriam Verhage Lucia Thielman Op elkaar letten en iets voor elkaar doen: tijdens de coronacrisis is het noodzakelijker dan ooit, zo blijkt uit een onderzoek onder tientallen ouderen. De onderzoekers van kennisinstituut Leyden Academy on Vitality and Ageing en vier bijzondere helpers delen hun verhaal. Een groepje Rotterdamse ouderen heeft sinds het begin van de coronacrisis intensief con- tact. Niet live, maar via een whatsappgroep. Elke ochtend wordt er gevraagd of iedereen weer goed en veilig wakker is en er wordt onderling ook regelmatig gevideobeld. Lucia Thielman en Miriam Verhage van kennisinsti- tuut Leyden Academy on Vitality and Ageing spraken een van de enthousiaste leden van die whatsappgroep voor hun onderzoek naar de impact van de coronacrisis op ouderen. Het is een mooi voorbeeld van hoe de coron- acrisis voor een deel ook zorgde voor meer solidariteit. Betekenisvolle relaties “Door corona staat de kwaliteit van leven onder druk”, zegt Lucia, die samen met collega Miriam in het voorjaar en najaar tientallen ou- deren interviewde. Die gesprekken gingen over vitaliteit, bezigheden en betekenisvolle relaties en hoe dat door de lockdown veranderde. Tussen de eerste en tweede ronde gesprek- ken was een groot verschil, vonden Lucia en Miriam. “In het voorjaar waren de mensen nog hoopvol en viel de lockdown minder zwaar. Er was bijvoorbeeld tijd om ‘eindelijk even de zol- der op te ruimen’. En mensen ontdekten dat ze met digitale middelen toch in contact konden blijven met hun naasten.” Picknicktafel In het najaar was de sfeer bij de meeste mensen anders. Miriam: “Mensen vroegen zich af: Ik kan m’n leven wel on hold zetten, maar hoe lang heb ik zelf nog als alles straks weer mag?” Veel geïnterviewden bleken een manier gevonden te hebben om elkaar toch te ontmoeten: door een wandeling te maken of aan een picknicktafel in het park te gaan zitten bijvoorbeeld. Meerdere ouderen vonden dat de solidariteit was afgenomen. Miriam: “Ik sprak een mevrouw van in de 90 die de eerste keer dat we elkaar spraken zo vol liefde sprak over de samenleving. Ze kreeg bloemen en kaarten en het voelde alsof ze zelfs iets meer werd gezien dan vóór corona. In de herfst klonk ze droevig en voelde ze zich vooral alleen doordat de samenleving door was gegaan met leven en mensen steeds minder rekening leken te houden met anderen.” Vrijwilligerswerk Die solidariteit kwam vaker terug in de ge- sprekken, ook op een positieve manier. Zo wil- den mensen die vóór de crisis veel vrijwilligers- werk deden graag weer aan de slag. Dat blijkt ook uit een verhaal van een man van 67. Toen zijn vrijwilligerswerk in het ziekenhuis even stillag, kreeg hij de vraag of hij weer mensen wilde begeleiden die voor opname naar de af- deling kwamen. “Ik zei meteen: ja, graag. Dan voel je je weer nuttig. (…) En dat vind ik prettig, je nuttig maken voor de maatschappij.” ‘Vrijwilligers helpen anderen, maar halen daar zelf ook veel voldoening uit’ Meer mensenmaakten een positieve ontwikke- ling door, vertelt Lucia. “Eenmevrouw van begin 70was in het begin heel angstig en durfde vrij- wel niets. In het najaar had ze zich over die angst heen gezet om toch betekenis aan haar leven te kunnen geven. Ze had in de zomer wat mensen op het terras ontmoet en haar vrijwilligerswerk weer opgepakt en ze voelde zich een stuk beter.” Mentale gezondheid Miriamen Lucia doen allebei al enige tijd on- derzoek onder ouderen en zien dat bij vrijwil- ligerswerk het mes vaak aan twee kanten snijdt: vrijwilligers helpen anderen, maar halen zelf ook veel voldoening uit hun betekenisvollewerk. Miriam: “Iets doen voor een ander bevordert dementale gezondheid. Daaromhopenwe dat mensen, natuurlijk binnen de regels, die beteke- nisvolle activiteitenweer kunnen oppakken.” Lucia: “Of dat ze aan iets nieuws beginnen: als je digitaal vaardig bent, kun je bijvoorbeeld iemand helpen om te beeldbellen. Vrijwilligersorgani- saties zitten te springen ommensen. Maar ook buiten de organisaties om is er genoeg te doen.”